Koszykówka

Koszykówka to dyscyplina, która - głównie w wydaniu pań - była przez wiele lat sportową wizytówką Łodzi. Koszykarki z naszego miasta sięgnęły łącznie aż po 40 medali mistrzostw Polski seniorek!

Z tego dorobku 30 krążków - 9 złotych, 10 srebrnych i 11 brązowych - wywalczyły zawodniczki Łódzkiego Klubu Sportowego, które przez dziesięciolecia tworzyły również trzon kolejnych reprezentacji Polski. O tym, że robiły to godnie świadczy najlepiej fakt, że aż osiem z nich z kadrą narodową zdobyło medale mistrzostw Europy - Agnieszka Jaroszewicz i Sylwia Wlaźlak złote w 1999, Ludmiła Janowska, Bożena Sędzicka i Małgorzata Turska srebrne w 1980 i 1981 oraz Aniela Kaczmarow, Maria Łuczyńska i Irena Sokuł brązowe w 1968.

Założycielem najbardziej utytułowanej sekcji w historii łódzkiego sportu był Czesław Rembowski, który w 1929 stworzył w ŁKS pierwszą drużynę koszykarek. Weszła ona w skład sekcji gier sportowych klubu, a wśród jej zawodniczek znalazła się m.in. lekkoatletka Maria Kwaśniewska, która na Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie w 1936 zdobyła brązowy medal w rzucie oszczepem (41,80 m). Sześć lat wcześniej zdobyła pierwszy w historii ŁKS medal MP w koszykówce (srebro) i razem z klubową koleżanką Celiną Gapińską zadebiutowała w koszykarskiej reprezentacji Polski.

W 1930 Łódź miała już jednak na koncie jeden - brązowy - medal MP koszykarek. Rok wcześniej wywalczyły go zawodniczki IKP (klub fabryki I.K. Poznańskiego), które przed wybuchem II wojny światowej po trzy razy były też mistrzyniami (1932, 1933 i 1939) i wicemistrzyniami kraju (1934, 1936, 1938). Dorobek łódzkich drużyn koszykarskich w tym okresie uzupełnił srebrny medal zawodniczek ŁKS z roku 1931 oraz dwa krążki koszykarzy - brązowy Triumpha z 1928 i srebrny WKS z 1933.

Pierwsze powojenne dziesięciolecie przyniosło naszemu miastu sukcesy w rywalizacji kobiet i mężczyzn. W 1948 po mistrzostwo Polski koszykarzy sięgnęła łódzka YMCA, a wicemistrzyniami kraju zostały zawodniczki Zrywu, które powtórzyły tym samym swój wynik z poprzedniego roku. Kolejny - 1949 - na trwałe zapisał się w historii tych klubów, które znów zdobyły medale mistrzostw Polski, ale były to ostatnie sukcesy w ich historii. YMCA zakończyła rozgrywki koszykarzy na drugim miejscu, a później decyzją ówczesnych władz została rozwiązana; jej majątek znacjonalizowano. Zryw w 1949 był trzeci w mistrzostwach koszykarek. Taki sam krążek w rywalizacji panów wywalczył Tur. Po tych sukcesach doszło do połączenia obu klubów, będących protoplastami obecnego Społem. Tuż po fuzji Zryw i Tur przyjęły jednak nazwę Spójni, która w 1950 i 1952 okazała się bezkonkurencyjna w walce o mistrzostwo Polski koszykarzy. Te dwa tytuły gracze Spójni przedzielili brązowymi medalami. W 1953 kolejna męska drużyna z Łodzi - ŁKS - sięgnęła po tytuł najlepszej w kraju. Był to jednak przedostatni medal naszych koszykarzy. Ostatni - brązowy - w 1978 również zdobyli gracze ŁKS. Później zaczął się długotrwały regres męskiej koszykówki.

Był to już jednak okres, gdy regularne sukcesy odnosiły koszykarki ŁKS, które w 1964 od trzeciego miejsca w rozgrywkach rozpoczęły wieloletnie pasmo sukcesów. Ich głównym twórcą był Józef Żyliński, koszykarski mistrz Polski z 1948 (YMCA) i 1953 (ŁKS). W 1951 został szkoleniowcem koszykarek ŁKS i na tym stanowisku pozostał przez trzy dekady, zdobywając w tym czasie ze swoimi podopiecznymi aż 16 medali mistrzostw Polski - cztery złote (1967, 1972, 1973, 1974), pięć srebrnych (1966, 1968, 1971, 1975, 1977) i siedem brązowych (1964, 1969, 1976, 1978, 1979, 1980, 1981). Do trenerskiego dorobku dołożył w klubie dwa mistrzostwa i wicemistrzostwo w kategorii juniorek.

Dzieło rozpoczęte przez Żylińskiego w kolejnych latach kontynuowali inni szkoleniowcy: Janusz Kantorski (MP w 1982 i 1983), Henryk Langierowicz (1986), Andrzej Nowakowski (1995), Mirosław Trześniewski (1997). Udane występy na krajowych parkietach dawały możliwość gry w europejskich pucharach, gdzie największym osiągnięciem był półfinał Pucharu Ronchetti, osiągnięty w 1998. Pięć lat później koszykarki ŁKS na trzecim miejscu zakończyły walkę o mistrzostwo Polski, zdobywając tym samym ostatni dla Łodzi medal w dotychczasowej historii tej dyscypliny.

W 2010 po raz pierwszy do ekstraklasy awansowały koszykarki MUKS Widzew, będące obecnie jedynym reprezentantem Łodzi na tym szczeblu rozgrywek. Na razie nie udało im się jednak nawiązać do największych sukcesów łódzkiej koszykówki. W kolejnych sezonach klub zadowalał się zachowaniem miejsca w elicie, ale osiągał wartościowe wyniki w rozgrywkach młodzieżowych, w których m.in. w 2016 wywalczył wicemistrzostwo Polski do lat 22. W roku 2020 seniorki Widzewa pożegnały się jednak z ekstraklasą i aktualnie występują na jej zapleczu. Grają tam też koszykarki ŁKS, które po największym kryzysie w historii klubu od podstaw musiały odbudowywać sekcję. Ciężki chwile przeżywali również koszykarze, którzy w 2012 również zostali wycofani z rozgrywek ekstraklasy. Rok wcześniej ŁKS wrócił do niej po trzydziestoletniej przerwie, jednak nie udźwignął organizacyjno-finansowego ciężaru związanego z występami w profesjonalnej lidze. Nie pomogło nawet zaangażowanie grającego w NBA wychowanka ŁKS Marcina Gortata, który przez moment był nawet wiceprezesem klubu.

Efekt jest taki, że łódzcy koszykarze znów musieli od podstaw odbudowywać zespół ligowy. Tego zadania po raz kolejny podjęło się stowarzyszenie ŁKS Koszykówka Męska, wspierane przez Szkołę Mistrzostwa Sportowego Marcina Gortata. Prowadzone przez nich zespoły młodzieżowe liczą się na arenie krajowej, a drużyna seniorów ŁKS CoolPack od sezonu 2021/2022 walczy o powrót do 1. ligi. Dwa podejścia do awansu zakończyły się niepowodzeniem, jednak w klubie nie załamali rąk i podjęli kolejną próbę.

Władze Łodzi aktywnie wspierają wszelkie działania zmierzające do odbudowy mocnej pozycji, jaką nasze miasto zajmowało na koszykarskiej mapie Polski. Pomóc w tym mają m.in. różnorodne imprezy z udziałem koszykarskich autorytetów. W lutym 2016 po raz kolejny odwiedził Łódź selekcjoner reprezentacji Polski koszykarzy Mike Taylor, który w hali przy ul. Małachowskiego przeprowadził dwugodzinne zajęcia dla trenerów koszykówki i nauczycieli wf. Do Łodzi wrócił też koszykarski camp Marcina Gortata. Stałym elementem sportowego krajobrazu miasta są: Basketmania, rozgrywki koszykówki 3x3 oraz organizowane dla dzieci i młodzieży Campy Gortata.